Χωρίς εισαγωγή!-από την Μίνα Κωστοπούλου

Λίγο πριν το δεύτερο lockdown αγόρασα το νέο μου σημειωματάριο –ούτε το πρώτο, ούτε το δεύτερο. Έχω χάσει το μέτρημα σε αυτά. Δεν είναι ατζέντα –έχω μπόλικες και από αυτές. Το σημειωματάριο είναι σαν εκείνα τα τετράδια που κατακλύζουν το παρελθόν μου (Ευτυχώς, πλέον όχι τα συρτάρια μου, με κυνισμό τα πέταξα).

 Στα τετράδια αυτά συνήθιζα να γράφω ό,τι σκέφτομαι. Από τις σκέψεις μου, μέχρι τα αγαπημένα μου καλλυντικά, μέχρι τις όμορφες ή τις κακές στιγμές μου και τις λίστες ευγνωμοσύνης μου. Όλα αυτά τα σημειωματάρια ξεκινούσαν με τον ίδιο τρόπο: με την ιστορία της ζωής μου από μωρό ως 12, από μωρό ως 20, από μωρό ως 24, κ.ο.κ. Νομίζω πιάσαμε το νόημα.

Εν είμαι, ουδέν είμαι

Στο νέο μου σημειωματάριο, και μετά από πολλά… «ένσημα» στην ψυχανάλυση, δεν με ενδιέφερε να γράψω ποια είμαι. Έχω πειστεί ότι το «είμαι» είναι το μεγαλύτερο –και το πιο αναγκαίο- ψέμα μου για να υπάρχω. (Κάτι υποψιαζόμουν ήδη, πάντως, από τότε που στα 24 έγραφα την ακατανόητη διπλωματική μου «Ο μύθος του υποκειμένου και το μυθικό υποκείμενο». Κλείνει η παρένθεση). 

Έλεγα, λοιπόν, ότι πλέον αποτιμώ αυτό που «είμαι» ως κάτι που διαρκώς αλλάζει και ποτέ δεν μπορώ να το συλλάβω, ούτε και να το καθηλώσω σε λίγες σελίδες ενός ακόμα τετραδίου. Κάθε εμπειρία μου με μετασχηματίζει, όπως και ‘σένα. 

Θέλουμε παράδειγμα; Οι δύο καραντίνες. Τόσο κοντινές μα τόσο μακρινές. Πόσο διαφορετικά αντιμετωπίζω αυτό που συμβαίνει δε περιγράφεται. Σαν να είμαι άλλος άνθρωπος. Είμαι άλλος άνθρωπος. Επομένως, το νέο μου σημειωματάριο δεν θα έχει εισαγωγή που να λέει ποια έχω υπάρξει.

Η έλλειψη αυτής της εισαγωγής απασχόλησε τα 2/5 μιας πρόσφατης συνεδρίας μου. Κι όμως προς ώρας το κενό που ικανοποιούν τα τετραδιάκια μου παραμένει. Είναι η ανάγκη μου να θυμάμαι, να οπτικοποιώ τα θέλω μου, τις προσδοκίες, τις ελπίδες και τις εμπειρίες μου. Ακριβώς για να νιώθω ότι κάτι «είμαι» (δηλαδή, αν το καλοσκεφτείς, τσάμπα παραλείπεται η εισαγωγή με την… αυτοβιογραφία μου –αλλά είπαμε το να «είναι» κανείς είναι αναγκαία και ικανή συνθήκη της ζωής της ίδιας).

Η ευγνωμοσύνη ως ταύτιση με τη στιγμή

Ξεκίνησα να γράφω. Να γράφω για ποια πράγματα νιώθω ευγνώμων. Και ξαφνικά αγχώθηκα μήπως αυτό που κάνω είναι μια πράξη ιδιότυπης ιδιώτευσης, στροφής στον εαυτό μου, μια καταγραφή που θα απαλύνει τον «πόνο» της κρίσης που πάλι βιώνουμε. Και μετά το ξανασκέφτηκα. Δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα μικρό βήμα πίσω για να αποτιμήσω που βρίσκομαι –όχι ποια «είμαι». Και ξανασκέφτηκα. Τι σημαίνει ευγνωμοσύνη για ‘μένα; 

Σημαίνει αναγνώριση, σημαίνει ταύτιση με τη στιγμή, τη μοναδική αυτή στιγμή της ύπαρξής μου κάθε φορά που νιώθω την ανάγκη να εξασκώ την ευγνωμοσύνη μου. Ίσως γι’ αυτό πότε δεν απάντησα στην ερώτηση περί ευγνωμοσύνης με γενικές ευχές για υγεία, ευημερία και ομόνοια (δεν υποτιμώ την αξία τους –το point είναι άλλο).

Γιατί είμαι ευγνώμων, λοιπόν, τώρα;

• Γιατί έχω πάρει τα μαθήματα της περασμένης καραντίνας (όρια στην τηλεργασία, γνώσεις περί σπιτικού ψωμιού κ.α.)
• Γιατί έχω μάθει να «απλώνω» τις μικρές χαρές μέσα στη μέρα μου τελευταία, όπως απλώνουν τα παιδάκια τα παιχνίδια τους στο χαλάκι και γενικά σε κάθε γωνία (έχεις πατήσει ποτέ χτενάκι της Barbie; Δεν έχω χειρότερο)
• Γιατί στην τελευταία κουβέντα με μια καρδιακή μου φίλη συνομολογήσαμε ότι το πιο σημαντικό είναι να «βουληθεί» κανείς το καλό, να το θελήσει, ώστε να μπορέσει να το δει και να το αδράξει. Όλα τα άλλα είναι απλώς δικαιολογίες… Η αλλαγή θέλει κινητοποίηση της θέλησης. Και αυτό είναι πολύ χειροπιαστό, υλικό, πρακτικό. Η θέληση δεν είναι ιδέα, θέλει κόπο.
• Γιατί ακόμη δεν έχουν πιάσει τα κρύα (απλό αλλά σημαντικό για ΄μένα).